Interview: mantelwonen in de gemeente Katwijk

Door Jonah van den Oever, Uitgeverij Verhagen

Bij mantelwonen woont degene in het hoofdhuis samen met iemand anders op hetzelfde perceel, bijvoorbeeld in een andere woning in de tuin. Meestal gaat het om iemand waar ze een relatie mee hebben, zoals een ouder of familielid. De gedachte hierachter is dat je mantelwonen faciliteert, omdat je elkaar zo tot dienst kan zijn.

Een goed voorbeeld hiervan vindt plaats in Rijnsburg. Daar heeft André Siezenga (75) in de tuin van zijn voormalige woning -die gekocht is door zijn eigen dochter Leontine- een mantelwoning laten plaatsen. "Ik zie ernaar uit om te ontdekken hoe het is om samen met mijn dochter en haar gezin bij elkaar te wonen."

André is via bekenden met mantelwonen in aanraking gekomen. "Toen ik van anderen hoorde over mantelwonen ben ik samen met mijn vrouw, die toen nog leefde, gaan kijken wat daarin de mogelijkheden voor mij waren". Van het idee moest het tot een uitvoering komen, maar dat had nogal wat voeten in de aarde. Leontine: "Op het moment dat we dit voor het eerst bespraken, waren allebei mijn ouders nog hartstikke gezond, dus ze kwamen niet in aanmerking voor mantelzorg".

Vader en dochter bespraken met wethouder Gerard Mostert de mogelijkheid van een pre-mantelwoning. Daar was in de gemeente Katwijk nog geen beleid voor, anders dan bij een ‘gewone’ mantelwoning, waar landelijke richtlijnen voor zijn. Leontine: "Samen met de gemeente hebben we gekeken wat er mogelijk was. Omdat er binnen de gemeente ook met verschillende partijen moest worden overlegd, ging dat niet altijd even soepel en duurde het voor ons gevoel ook best lang. Tijdens dit proces werden we ingehaald door de realiteit: mijn moeder werd ziek en mijn vader kwam alleen te staan. Daarmee veranderden onze omstandigheden en dus ook onze aanvraag. Het is dus al met al een lang proces geweest, maar voor ons zeker de moeite waard."

Dat mantelwonen iets nieuws is in de gemeente, konden André en Leontine goed merken. "De notaris gaf bijvoorbeeld tijdens onze gesprekken aan dat hij dit nog niet eerder voorbij had zien komen. Ook was er nog geen gemeentelijk beleid voor mantelwonen, door deze casus is het beleid namelijk tot stand gekomen". Ondanks dat ging de gemeente volgens hen van harte mee in het proces om mee te denken en mee te werken aan de realisatie van deze mantelwoning.

Volgens André en Leontine is het belangrijkste advies bij het realiseren van een mantelwoning dat je er niet te makkelijk over moet denken. "Het hele proces is best wel ingewikkeld, er komt een hoop bij kijken. Je moet een lange adem hebben. Als het lukt is het fantastisch, dus geef vooral niet op," zegt Leontine. Zij vindt het heel fijn dat haar vader binnenkort op loopafstand woont. "Mensen hebben tegen mij gezegd: 'dat je dat ziet zitten, stel je voor dat zijn gezondheid sterk achteruit gaat'. Ik heb in eerdere situaties gemerkt dat je dan echt voor iemand beschikbaar wilt zijn. Hoe fijn is het dan dat je op loopafstand zit en je op die manier een oogje in het zeil kan houden?"

Wethouder Gerard Mostert vindt het belangrijk dat de gemeente mantelwonen faciliteert. "Er is in de gemeente sprake van dubbele vergrijzing. Mensen worden steeds ouder en de groep mensen die ouder wordt, groeit. Hierdoor wordt de zorgvraag nu, en zeker in de toekomst groter. En daarmee verandert de woonbehoefte. Wij moeten samen met de bouwers en woningcorporaties nadenken over hoe we ervoor kunnen zorgen dat er toekomstbestendige woningen gebouwd worden die kunnen voorzien in de zorgvraag die op ons af gaat komen".

Een van de vragen die speelt is of de woning waarin men woont wel passend is voor de levensfase. En wonen we wel op de juiste plek? Hoe kan ik in de toekomst zo wonen, dat het bijdraagt aan mijn zorgvraag? Wethouder Mostert: "Mantelwonen is een van de vormen die daaraan kan bijdragen. De gemeente Katwijk heeft een heel belangrijk pluspunt. Mensen zien hier echt naar elkaar om en hebben interesse in dit soort initiatieven. Dan mogen wij als gemeente niet achterblijven en moeten we ze helpen waar nodig bij de realisatie hiervan. Wij moeten samen met de bouwers en woningcorporaties nadenken over hoe we ervoor kunnen zorgen dat er toekomstbestendige woningen gebouwd worden die kunnen voorzien in de zorgvraag die op ons af komt."

Belangrijkste tip van wethouder Mostert is: ga met elkaar, met vrienden en familie, op tijd het gesprek aan. "Niet pas als de zorgvraag er al is, maar denk op tijd na over de toekomst waarin de gebreken gaan komen. Heb het hierover met elkaar, en dat begint met elkaar aan de keukentafel. Kijk welke oplossing het beste bij je past".