Heemskerk moet professioneler gaan werken

Het bureau Rijnconsult heeft het organisatieonderzoek in de gemeente Heemskerk afgerond en aangeboden aan het college. Het rapport van Rijnconsult geeft een heldere analyse van de problematiek die vorig jaar speelde in de gemeente Heemskerk en leidde tot het terugtreden van de gemeentesecretaris. Het rapport geeft ook diverse aanbevelingen waarmee de gemeente aan de slag kan om de organisatie te professionaliseren en toekomstbestendig te maken.  
  

Aanleiding

In 2016 ontstond veel onrust in de gemeente Heemskerk en bleken werkverhoudingen binnen het gemeentehuis verstoord. Zo was de relatie tussen Ondernemingsraad (OR) en gemeentesecretaris verre van ideaal. Naar aanleiding van deze problemen besloot het college, daartoe aangespoord door de gemeenteraad, een extern onafhankelijk onderzoek te laten verrichten. Het bureau Rijnconsult uit Houten heeft dit onderzoek van eind maart tot eind mei 2017 verricht.

Veel gaat goed

De crisis heeft geen negatieve gevolgen gehad voor de dienstverlening aan de burgers van Heemskerk. Rijnconsult constateert dat de gemeente er goed bij ligt, dat het collegeprogramma wordt uitgevoerd, de taken in het sociale domein op de rit staan en de burgers goed bediend worden. Het zijn vooral interne problemen geweest, maar wel met imagoschade voor de gemeente.

Analyse van de problemen

Er is niet één oorzaak aan te wijzen voor de ontstane problemen in Heemskerk. Rijnconsult komt tot een beeld waarbij diverse ontwikkelingen en gebeurtenissen geleid hebben tot de interne crisis. Genoemd worden: de andere leiderschapsstijl van de gemeentesecretaris die in 2013 aantrad, een organisatiestructuur die met name aan de top erg kwetsbaar is en een nieuw college dat zich niet goed ondersteund voelde. Verder speelden een rol: de bezuinigingen op de organisatie die zich herhaaldelijk aandienden en veel weerstand opriepen, de dorpse organisatiecultuur van de gemeente waarbij men elkaar weinig aanspreekt, de slechte relatie tussen OR en gemeentesecretaris en de anonieme brieven die vanuit de organisatie naar raad en pers werden verzonden. Rijnconsult concludeert dat in zo’n context de opdracht en uitdaging voor een startende gemeentesecretaris buitengewoon zwaar was en dat dit systeem onvermijdelijk een keer moest vastlopen.

Aanbevelingen

Rijnconsult adviseert te gaan werken aan een cultuuromslag: resultaatgerichter, elkaar aanspreken, professioneler en zakelijker, meer open en extern gericht. De nieuwe gemeentesecretaris die de gemeente gaat zoeken moet daarin het voortouw nemen en als leider bestuur en organisatie met elkaar verbinden. Verder pleit Rijnconsult voor een besturingsfilosofie: duidelijke afspraken tussen raad, college en organisatie: wie gaat waar over? De organisatiestructuur moet worden aangepast zodat er integraal en vanuit het concernbelang gewerkt en gestuurd wordt. Het personeelsbeleid moet meer gericht worden op mobiliteit en het werven van nieuwe mensen die passen in de gewenste cultuur. Ten slotte adviseert Rijnconsult aan alle betrokkenen deze crisis vooral te gebruiken om te leren en gezamenlijk de noodzakelijk omslag te realiseren.

Eerste reactie college

Het college heeft kennisgenomen van het rapport, herkent de analyse en onderschrijft de conclusies van Rijnconsult. Burgemeester Baltus: “Wij willen leren van deze crisis en aan de slag gaan met de professionalisering. Binnenkort start de werving voor een nieuwe vaste gemeentesecretaris en wij gaan op zoek naar een secretaris die past in het profiel zoals Rijnconsult dat adviseert.” Het college heeft de interim-gemeentesecretaris inmiddels gevraagd een plan van aanpak op te stellen om uitvoering te geven aan de aanbevelingen uit het rapport. Het college verwacht dat plan direct na het zomerreces.