Toespraak 4 mei door burgemeester Alexander Luijten

Op deze pagina leest u de toespraak bij de herdenking van oorlogsslachtoffers op 4 mei 2023. Het thema dit jaar is 'leven met oorlog'.

Geachte aanwezigen, oud en jong, Heemskerkers,

Traditiegetrouw staan we in ons land op 4 mei stil bij de slachtoffers van oorlog en geweld. In Heemskerk doen we dat bij de Dorpskerk. Hier, vlak bij de oorlogsgraven, is het verleden heel tastbaar.

Tijdens de Nationale Herdenking, denken we aan allen - burgers en militairen - die in ons koninkrijk of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog en, daarna, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties.

Dit jaar is het thema ‘Leven met oorlog’. Hoewel langzamerhand steeds minder van ons de Tweede Wereldoorlog ook zelf hebben meegemaakt, leeft de oorlog nog altijd voort. Onder andere in de vorm van de vele verhalen over de verschrikkingen uit die tijd. In boeken, films, theaterstukken en tal van andere uitingen.  

Het is belangrijk dat we die verhalen blijven vertellen. Verhalen over leven met oorlog van oude én nieuwe Nederlanders, van mensen die hier een toekomst willen opbouwen, en van mensen die liever ergens anders zouden willen zijn. En dat anderen naar die verhalen luisteren. Met echte belangstelling.

Zoals we hier staan, kunnen we ons moeilijk iets voorstellen bij ‘oorlog’. Je gaat in Heemskerk naar school, op vrijdag naar de markt, en in de zomer naar de Heemskerkse kermis. Oorlog is gelukkig ver weg.

Of. Toch. Niet?

In februari van het vorig jaar viel Rusland Oekraïne binnen. Sindsdien zijn veel mensen op de vlucht. En ook deze mensen hebben verhalen.

Het liefst zouden ze naar huis gaan. Toveren dat iedereen nog leeft in hun prachtige stad, dat het huis er nog staat in hun mooie dorp.

De oorlog is ook vandaag nog altijd dichterbij dan we denken. Oorlog is ook niet alleen geschiedenis. Wat dat betreft is het thema Leven met oorlog vandaag toepasselijker dan we zouden willen.

Luister naar elkaars verhalen. Wees nieuwsgierig naar de ander. Ga gewoon naar school, naar de markt en naar de kermis. Maar sta erbij stil dat het niet vanzelfsprekend is dat dit allemaal kan.

Hier, bij de oorlogsgraven, staan we vandaag, letterlijk, stil. Even helemaal geen geluid. Na de stilte, vandaag, op deze bijzondere plek, kunnen we morgen onze vrijheid vieren en omarmen.