[Gepubliceerd: 2019-08-08] Ontwerpbesluit houdende regels inzake technische en organisatorische maatregelen met betrekking tot rechtstreeks geautomatiseerde toegang van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten tot de gegevens verwerkt door informanten dan wel door ambtenaren van politie, van de Koninklijke marechaussee en van de rijksbelastingdienst (Besluit maatregelen rechtstreeks geautomatiseerde toegang inlichtingen- en veiligheidsdiensten), met nota van toelichting.Bij Kabinetsmissive van 18 augustus 2017, no.2017001293, heeft Uwe Majesteit, op voordracht van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, mede namens de Minister van Defensie, bij de Afdeling advisering van de Raad van State ter overweging aanhangig gemaakt het ontwerpbesluit houdende regels inzake technische en organisatorische maatregelen met betrekking tot rechtstreeks geautomatiseerde toegang van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten tot de gegevens verwerkt door informanten dan wel door ambtenaren van politie, van de Koninklijke marechaussee en van de rijksbelastingdienst (Besluit maatregelen rechtstreeks geautomatiseerde toegang inlichtingen- en veiligheidsdiensten), met nota van toelichting.In de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017 (Wiv) is geregeld dat elke Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (hierna: dienst) bevoegd is om informanten om gegevens te verzoeken. Informanten zijn bestuursorganen, ambtenaren of een ieder die geacht wordt gegevens te kunnen verstrekken. (zie noot 1) Informanten verstrekken dergelijke informatie doorgaans op vrijwillige basis. Daarnaast verstrekken ook ambtenaren van de politie, de marechaussee en de belastingdienst informatie aan de dienst; deze zijn verplicht aan verzoeken van de dienst mee te werken (verplichte informanten). (zie noot 2)Informanten die vrijwillig informatie willen verstrekken, kunnen er toe besluiten om de dienst rechtstreeks geautomatiseerde toegang te verlenen tot de bij hen aanwezige gegevens. (zie noot 3) Ook de verplichte informanten kunnen dat besluiten. (zie noot 4) De Wiv bepaalt dat bij of krachtens algemene maatregel van bestuur nadere regels worden gesteld met betrekking tot de te treffen technische en organisatorische maatregelen inzake die rechtstreeks geautomatiseerde toegang. (zie noot 5) Aan deze wetsopdracht geeft het ontwerpbesluit invulling.De Afdeling advisering van de Raad van State adviseert het ontwerpbesluit vast te stellen, maar heeft opmerkingen over de kostenvergoeding voor de geautomatiseerde toegang, en over de vastlegging van gegevens over het gebruik van de geautomatiseerde toegang.1.KostenvergoedingenHet ontwerpbesluit verplicht de informant om maatregelen te treffen zodat de vertrouwelijkheid van gegevens bij de geautomatiseerde toegang is gewaarborgd. (zie noot 6)Dergelijke maatregelen kunnen kosten meebrengen. De informant en de dienst voeren op grond van het besluit overleg, (zie noot 7) waarbij, zo blijkt uit de toelichting, ook kostenvergoeding kan worden besproken. (zie noot 8) Omdat de aard en omvang van een eventuele kostenvergoeding zich niet op voorhand zouden laten vaststellen en van geval tot geval verschillen, kunnen daarover afspraken worden gemaakt. (zie noot 9)De Afdeling merkt op dat inderdaad de onbeperkte verscheidenheid aan (potentiële) informanten meebrengt dat de aard en omvang van kosten per informant sterk kunnen variëren. Die verscheidenheid sluit echter niet uit dat voor het vaststellen van te vergoeden kosten bepaalde uitgangspunten worden voorgeschreven. Zo ligt het bijvoorbeeld voor de hand dat alleen kosten die rechtstreeks voortvloeien uit het vrijwillig verlenen van de geautomatiseerde toegang voor vergoeding in aanmerking mogen komen. Dit uitgangspunt is ook elders in de wetgeving vastgelegd zoals in artikel 13.6, tweede lid, van de Telecommunicatiewet, of artikel 53, zevende lid, van de Wiv.De Afdeling adviseert de toelichting in het licht van het voorgaande aan te vullen en zo nodig het ontwerpbesluit aan te passen.2.Vastlegging van gegevens over het gebruik van het informatiesysteemHet ontwerpbesluit verplicht ertoe dat ook de dienst zelf technische en organisatorische maatregelen treft. Op die wijze kan worden gewaarborgd dat de diensten uitsluitend rechtmatig gebruik maken van de geautomatiseerde toegang. (zie noot 10) Om toezicht op dat rechtmatig gebruik mogelijk te maken, is de dienst verplicht om gegevens over diens gebruik van de geautomatiseerde toegang vast te leggen. (zie noot 11) Voorgeschreven wordt dat in ieder geval worden vastgelegd: de gegevens waarmee de medewerker die van het systeem gebruik maakt, kan worden geïdentificeerd, de gegevens die daarbij zijn ingevoerd, het tijdstip waarop van het systeem is gebruik gemaakt, en de gegevens die met het systeem zijn ontvangen. (zie noot 12)De Afdeling onderschrijft de keuze om het gebruik van de geautomatiseerde toegang door middel van de genoemde gegevens vast te leggen. Effectief toezicht brengt immers mee dat de rechtmatigheid van het gebruik ook achteraf kan worden getoetst. Het besluit voorziet dan ook terecht in loggingvoorschriften.De Wiv bepaalt dat gegevens die betrekking hebben op of kunnen leiden tot de identiteit van een natuurlijke persoon die als informant optreedt, eerst dertig jaar na beëindiging van de relatie van de informant met een dienst worden vernietigd. (zie noot 13) De Wiv bepaalt ook dat gegevens die niet relevant zijn voor een onderzoek, of waarvan de relevantie voor een onderzoek niet is onderzocht, terstond respectievelijk na één jaar moeten worden vernietigd. (zie noot 14) De toelichting bij het ontwerpbesluit gaat niet in op de vraag welke vernietigings- en bewaartermijnen gelden voor de vast te leggen gegevens. Nu het daarbij kan gaan om gegevens waarvoor op grond van de Wiv verschillende bewaartermijnen gelden is van belang dat duidelijk is welke termijnen voor de verschillende categorieën van gegevens van toepassing zijn.De Afdeling adviseert om in de toelichting in te gaan op de op vastgelegde gegevens toepasselijke bewaar- en vernietigingstermijnen.De Afdeling advisering van de Raad van State geeft U in overweging in dezen een besluit te nemen, nadat aan het vorenstaande aandacht zal zijn geschonken.De vice-president van de Raad van State
Jaar: 2019
Raad van State
Documenten: 1
📁
Download volledig dossier (ZIP)