[Gepubliceerd: 2022-02-17] Bij brief van de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal van 14 december 2021 heeft de Tweede Kamer op de voet van artikel 21a, eerste lid, van de Wet op de Raad van State aan de Afdeling advisering van de Raad van State gevraagd haar van voorlichting te dienen over de mogelijkheden om het Stabiliteits- en Groeipact te hervormen.HervormingsoptieTe wijzigen regelingWijze van wijziging (procedure en meerderheid)Belangrijkste aandachtspuntenHervormingsopties t.a.v. de begrotingsnormenCorrectieve arm: afschaffing tekortnorm (par. 4a)Artikel 126, tweede lid, Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU)Verdragswijziging volgens artikel 48 VEU (bij unanimiteit van de lidstaten)Algehele afschaffing strookt staat op gespannen voet met doelstellingen van het SGP en grondslagen van de EMU.Correctieve arm: schuldnorm als anker of harde norm (par. 4b).Indien keuze voor harde norm: artikel 126, tweede lid, VWEU.Verdragswijziging volgens artikel 48 VEU (bij unanimiteit van de lidstaten)Huidige schuldnorm artikel 126 VWEU lijkt reeds een anker; voor harde norm is wijziging Verdragsbepaling nodig.Correctieve arm: schuldnorm behouden op 60% of verhogen (par. 4b).Protocol 12 bij VWEUSpeciale wijzigingsprocedure van artikel 126, veertiende lid (tweede alinea), VWEU (bij unanimiteit).Hoogte schuldnorm, ook afhankelijk van economische argumentatie in licht van doelstellingen van het SGP.Wijziging schuldnorm: referentiewaarde differentiëren (par. 4b).Protocol 12 bij VWEUSpeciale wijzigingsprocedure van artikel 126, veertiende lid (tweede alinea), VWEU (bij unanimiteit).Van belang dat criteria voor differentiatie van referentiewaarden transparant en objectief zijn.Wijziging schuldnorm: minimumschuldnorm (par. 4b).Nieuwe bepaling in VWEU of als aanbeveling in globale richtsnoeren voor economisch beleid (artikel 121 VWEU).Verdragswijziging volgens artikel 48 VEU (bij unanimiteit van de lidstaten).Minimum past niet in artikel 126 VWEU. Daarom nieuwe bepaling in VWEU nodig. Alternatief is minimumschuldniveau niet als norm vorm te geven, maar als aanbeveling in globale richtsnoeren.Schuldafbouwpad (par. 4c).In verordening (huidige regeling in Vo. 1467/97).Speciale wijzigingsprocedure van artikel 126, veertiende lid (tweede alinea), VWEU (bij unanimiteit).Complicatie is dat regels inzake schuldafbouwpad ook zijn geregeld in een intergouvernementeel verdrag (VSCB), dat van kracht blijft. Dit noopt tot herziening van VSCB.Invoering uitgavenregel (par. 5)Afhankelijk van vormgeving, in verordening (huidige regeling inz. structureel saldo in Vo. 1466/97 en VSCB).Gewone wetgevingsprocedure (met gekwalificeerde meerderheid van de lidstaten).Uitgavenregel zal verenigbaar moeten zijn met tekort- en schuldnormen; vervanging regels structureel saldo noopt tot herziening VSCB.Uitzondering voor investeringen (par. 6)In preventieve arm: indien vormgegeven als uitzondering op de MTO of uitgavenregel, herziening huidige regeling Vo. 1466/97) of richtsnoeren.Preventieve arm: gewone wetgevings-procedure (met gekwalificeerde meerderheid van de lidstaten).Uitzondering voor investeringen is mogelijk, maar zonder verdragswijziging blijft de tekortnorm van artikel 126 VWEU als algemeen uitgavenplafond gelden. Van belang is dat wordt voorzien in goede randvoorwaarden en heldere definities van uitgavencategorieën.Hervormingsopties t.a.v. handhavingOntvlechting taken Europese Commissie (par. 7a).Afhankelijk van de precieze taken, wijziging bij verordening (Vo. 1466/97 of 1467/97), dan wel verdrag (artikelen 121 of 126 VWEU).Voor wijziging van verordeningen: gewone, resp. speciale wijzigingsprocedure van artikel 126, veertiende lid, VWEU, (met gekwalificeerde meerderheid, resp. bij unanimiteit).Delegatie kan alleen bij gebonden nauwkeurig omschreven bevoegdheden. Binnen de huidige (secundaire) Unieregelgeving lijkt ruimte om feitelijke voorbereidende werkzaamheden van Commissietaken bij andere instanties te beleggen. Bepaalde taken zijn echter in het verdrag geregeld, waarvoor herziening van de verdragsbepalingen nodig zou zijn.Versterkt decentraal toezicht en rol van de IFIs (par. 7b).Afhankelijk van de precieze taakinvulling, ligt wijziging bij verordening meest voor de hand (Vo. 1466/97 of 1467/97).Afhankelijk van de verordening: gewone, resp. speciale wijzigingsprocedure van artikel 126, veertiende lid (tweede of derde alinea), VWEU, (afhankelijk van procedure met gekwalificeerde meerderheid of bij unanimiteit).Zelfde aandachtspunten als hierboven. Voorts is er ruimte om rol van de IFIs te vergroten, maar huidige verdragsbepalingen gaan uit van Europees systeem en beperken die ruimte. Minimumeisen IFIs vormen aandachtspunt.Herziening aantal ontsnappingsclausules (par. 8).Afhankelijk van vormgeving, wijziging bij verordening (Vo. 1466/97 of 1467/97).Afhankelijk van de verordening: gewone, resp. speciale wijzigingsprocedure van artikel 126, veertiende lid (tweede alinea), VWEU, (met gekwalificeerde meerderheid, resp. bij unanimiteit).De vormgeving van de ontsnappingsclausules is belangrijk, opdat objectiviteit en schuldhoudbaarheid gewaarborgd zijn.Herziening beoordelingsruimte preventieve arm (par. 9).In verordening (huidige regeling inz. structureel saldo in Vo. 1466/97).Gewone wetgevingsprocedure (met gekwalificeerde meerderheid van de lidstaten).Uniewetgever heeft bewust gekozen voor systeem met flexibiliteit en ruimte om in beoordeling rekening te houden met land-specifieke omstandigheden. Te ver gaande inperking verhoudt zich daar niet mee.Gebruik positieve prikkels i.p.v. sancties (par. 10)Afhankelijk van de precieze taakinvulling, wijziging van secundair Unierecht, zoals verordeningen of richtlijnen.Afhankelijk van de rechtsgrondslag, gewone, dan wel speciale wijzigingsprocedure van artikel 126, veertiende lid (tweede alinea), VWEU, (met gekwalificeerde meerderheid, resp. bij unanimiteit).Van belang is dat ook bij een systeem met positieve prikkels effectieve naleving van de regels is gewaarborgd. Aan toepassing van prikkels moeten transparante en objectieve criteria ten grondslag liggen.Wijze handhaving op naleving normen (kwantitatief of kwalitatief) (par. 11).Afhankelijk van de precieze vormgeving, wijziging bij verordening (Vo. 1466/97 of 1467/97), dan wel verdrag (artikel 126 VWEU).Voor wijziging van verordeningen: gewone, resp. speciale wijzigingsprocedure van artikel 126, veertiende lid (tweede alinea), VWEU, (met gekwalificeerde meerderheid, resp. bij unanimiteit).Een (volledig) numerieke wijze van handhaving verhoudt zich niet goed met artikel 126 VWEU en het dialoogkarakter van multilateraal toezicht en beoordelingsruimte van de Europese Commissie.
Jaar: 2022
Raad van State
Documenten: 1
📁
Download volledig dossier (ZIP)